In dit artikel leggen we stap voor stap uit hoe je het eigen vermogen kunt berekenen, welke cijfers je nodig hebt, welke valkuilen je moet vermijden en welke ratio’s belangrijk zijn. Vermogenszaken.nl biedt heldere, onafhankelijke informatie — wij leveren geen diensten, maar positioneren ons als dé expertbron voor zakelijke financiële kennis.
Wat is eigen vermogen precies?
Eigen vermogen is het deel van het totale vermogen van de onderneming dat toebehoort aan de eigenaar(s) nadat alle schulden zijn afgetrokken. Simpel gezegd: als je alle activa verkoopt en alle schulden betaalt, blijft dat bedrag over voor de eigenaar.
Formule in één regel
Eigen vermogen = Totale activa − Totale schulden
Welke cijfers heb je nodig?
De berekening begint bij de balans of jaarrekening. De belangrijkste componenten zijn:
- Activa: liquide middelen, debiteuren, voorraden, vastgoed, machines en andere bezittingen.
- Schulden: kortlopende en langlopende schulden zoals leveranciers, bankleningen, belastingschulden en eventueel achtergestelde leningen.
- Reserves en onverdeelde winst (voor rechtspersonen zoals bv’s).
Stappenplan: eigen vermogen berekenen
Volg deze praktische stappen om tot een betrouwbare berekening te komen:
- Pak de meest recente balans of maak een balans op basis van je administratie.
- Tel alle activa op: vlottende en vaste activa.
- Tel alle schulden op: kortlopend en langlopend.
- Trek de totale schulden af van de totale activa: resultaat = eigen vermogen.
- Controleer op bijzondere posten: achtergestelde leningen, voorwaardelijke verplichtingen of persoonlijke leningen aan de onderneming.
Voorbeeldberekening
Stel: activa €200.000 (waaronder voorraden €40.000, debiteuren €30.000, machines €80.000, liquide middelen €50.000). Schulden €120.000 (kortlopend €70.000, langlopend €50.000). Je eigen vermogen is dan €200.000 − €120.000 = €80.000.
Verschil tussen rechtsvormen
Hoe je eigen vermogen er precies uitziet kan verschillen per rechtsvorm:
- Eenmanszaak: Eigen vermogen bestaat uit het rekening-courant van de ondernemer, ingebrachte middelen en ingehouden winst minus privé-opnames.
- VOF: Eigen vermogen wordt per vennoot weergegeven; gezamenlijke activa en passiva minus schulden bepalen het totaal.
- BV/NV: Eigen vermogen bestaat uit geplaatst kapitaal, agioreserves, statutair of wettelijke reserves en de onverdeelde winst.
Belangrijke financiële ratio’s
Het eigen vermogen zegt meer wanneer je het relativeert met andere cijfers:
- Solvabiliteit = Eigen vermogen / Totale vermogen. Geeft aan in hoeverre de onderneming op lange termijn bestand is tegen verliezen. Handig streefgetal: boven 20–30% is vaak gezonder, maar sectoren verschillen.
- Rentabiliteit van het eigen vermogen (ROE) = Nettowinst / Eigen vermogen. Meet hoeveel rendement je maakt op het geïnvesteerde vermogen.
Let op de volgende punten om een reëel beeld te krijgen:
- Verouderde waardering van activa: voorraden en machines kunnen in waarde dalen.
- Off-balance verplichtingen: garanties, lopende rechtszaken of leaseverplichtingen beïnvloeden de financiële positie.
- Persoonlijke leningen en rekening-courantschulden: bij bv’s kunnen directeur-grootaandeelhoudersleningen de balans vertekenen.
- Onbetaalde belastingen of nog niet geboekte kosten: corrigeer voor actuele verplichtingen.
Praktische tips voor betrouwbaarheid
Zorg dat je administratie up-to-date is en maak een balans per periodedatum. Werk met realistische marktwaardes voor vaste activa en update je voorraden periodiek. Overweeg een externe accountant of boekhouder te raadplegen voor een controle van de jaarrekening wanneer nauwkeurigheid cruciaal is (bijvoorbeeld bij kredietaanvraag of verkoop van de onderneming).
Wanneer is het verstandig je eigen vermogen te berekenen?
Bereken je eigen vermogen regelmatig, bijvoorbeeld per kwartaal of bij belangrijke gebeurtenissen zoals investeringen, kredietgesprekken, overnames of herstructureringen. Tijdige berekening helpt bij besluitvorming en geeft inzicht in het draagvlak voor groeiplannen.
Laatste praktische check: controleer of je balansposten actueel zijn door 1) openstaande debiteuren ouder dan 90 dagen te identificeren, 2) voorraden op waarde te schatten en afschrijvingen te actualiseren, en 3) alle leningen en verplichtingen (inclusief zakelijke garantie- en huurovereenkomsten) op te nemen. Deze drie checks geven je snel een realistisch beeld van je werkelijke eigen vermogen.